Günümüzde eskiye oranla çocukların kesici aletleri görmeleri ve kurban kesim törenlerini izlemelerinin azaldığını farklı anlamlar kazandığını belirten Dr. Elmi, "Kültürel gelenekler uygulanırken çocuğun psikolojisini de göz önüne alarak hareket etmek uygun olabilir. Eti kasapta bile görmeyen, soslanmış, işlenmiş ürünleri marketlerde gören insanlar için doğal bir yaşantı da olsa kesmek, öldürmek, kan akıtmak, parçalamak, pişirip yemek son derece uzak yaşantılardır. Kurban kesim törenini çocuklarına izletmek isteyen ailelerin, bu konuda çocuklarını görecekleri görüntüler hakkında önceden hazırlamaları gerekir" dedi.
Psikolojik sorunlar yaratabilir
Kurban kesimini çocuk isterse uzaktan izleyebileceğini ifade eden Dr. Elmi, şöyle konuştu: "Bu bazen bir güç, dayanıklılık gösterisi olarak, kendini ispat için yapılabilir. Babasından görsün, gerçekleri bilsin, ileride o da yapacak diye çocuğu zorlamak tüm hayatı etkileyen üzücü anılara sebep olabilir. Kanlı görüntülere ve kesici aletlerin kullanımlarına alışkın olmayan bir çocuğa, kesim anında hayvanı yakından izletmek; kanı, çıkan hırıltıyı, kokuyu, ölürken ayaktaki seğirmeyi göstermek, yaşatmak, kurbanlıktan yerken veya yedikten sonra `Bak senin beslediğin kuzuyu yedik` gibi ifadeler kullanmak, kurbanın kanını alnına sürmek çocuklarda psikolojik sorunlar yaratabilir."
Memorial Antalya Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Bölümü'nden Uz. Dr. Humen Can Elmi, normal et yemesine rağmen kurban eti yiyemeyen, çiğ et kokusundan rahatsız olan, ete dokunamayıp kesemeyen, hatta hiç et yiyemeyen veya sadece yemeklere kıyma formunda katılırsa yiyen insanların hiç de az olmadığını belirtti. İstemedende olsa bu yaşantılara şahitlik edenlerde, et yememe, yemek yememe, aileye yapışma, çeşitli korkular, nefes alamama, ağlamalar, uykuda sıçrama-sayıklamalar olabileceğini anlatan Dr. Elmi, "Sıcak, yumuşak davranıp soru sormasına müsaade etmek, güven vermek yararlı olacaktır" diye konuştu.
Çocuğun kişiliği olumsuz etkilenebilir
Kurban kesim töreninin kanlı bir süreç olduğunu, bu nedenle çocukların oldukça hassas olan psikolojilerinin bozulmaması için anne ve babaların bilinçli olması gerektiğini bildiren Dr.Elmi, sözlerine şöyle devam etti: "Asıl üzerinde durulması gereken işin sosyal boyutudur. Çocuklara fakir insanların bu bayramda bu olanağa kavuştuğu anlatılabilir. Yine paylaşmak, büyükleri saymak, tanımasak bile insanlarla bayramlaşıp selamlaşmak, çocukları sevindirmek çocuklarımıza asıl öğreteceğimiz konulardır. 0-6 yaş dönemi, çocuğun manevi ve dinsel öğeleri pek de anlayamadığı bir dönemdir. Çocuklar, kurbanın sevap kazanmak için yapıldığını anlayamaz. Anlar gibi görünebilir ancak bilinç altında sürekli olarak karşılaştığı bu travmayı açıklamaya çalışabilirler."
Dikkat edilmesi gereken konular
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uz.Dr. Humen Can Elmi, Kurban Bayramı'nda anne ve babaların yapmaları gerekenleri şöyle sıraladı: "Kurban kesme geleneğinin nereden geldiği, çocuğa bir öykü ile abartmadan ve kafasını karıştırmadan anlatılmalı. Kestiğiniz kurbanın kanlı kısımlarının bahçenizde ve kurban kesiminin yapıldığı alanlarda çocuklarınız tarafından görülmesini engelleyin. Hayvanın ölüm anını gören çocuk bundan psikolojik olarak etkilenecektir. Çocuklara yaşlarına uygun ölüm konusunda bilgi verilmelidir. Bu bilgiyi verirken çocuğa yalan söylememeli, korkutmamalı ve dalga geçilmemeli. Çocukların, kurbanlıkla uzun süreli ve sevecen bir yakınlık kurmalarına izin verilmemeli. Çocuk eğer kurban kesme günü veya ertesi günlerde et yemek istemezse zorlamayın. Kısa süreli ağlama, iştahsızlık ve uyku problemleri yaşayabilirler. Böyle durumlarda bir uzmana başvurmak faydalı olacaktır. "
|