Tunus ve Mısır'ın ardından Libya'yı da saran isyan ateşiyle fırlayan ham petrol fiyatları, motorini de 3.5 liranın üzerine çıkaracak. Sabah Gazetesi'nin haberine göre sektör temsilcileri, uluslararası borsalarda fiyat artışına paralel olarak TÜPRAŞ'ın kısa süre içinde motorine 7 kuruşa varan zam yapacağına kesin gözüyle bakıyor.

Motorin fiyatı fırlıyor

Uluslararası piyasalarda motorinin yılbaşında 803 dolar olan ton fiyatı, 14 Şubat'ta 889 dolara çıktı. Sadece son bir haftada ise motorinin ton fiyatı 35 dolar birden artarak önceki gün itibariyle 924 dolara çıktı. Tüm bu gelişmelerin ardından TÜPRAŞ'ın, artan maliyetlere daha fazla kayıtsız kalamayacağını aktaran sektör temsilcileri, kısa süre içinde motorine 5 ile 7 kuruş zamma kesin gözüyle bakıyor. Uzmanlar, TÜPRAŞ'ın zaten maliyetleri oldukça yüklenmeye çalıştığının altını çizerek, "Benzine gelen zammın ardından TÜPRAŞ birkaç gün gelişmeleri izleyecek sonra artış tutarını belirleyecek" değerlendirmesi yaptı.

5 kuruşluk zam cepte

Uzmanlar, TÜPRAŞ'ın çok yüksek bulunan 8- 9 kuruşluk benzin zammına ilişkin olarak da "Türkiye'nin alım yaptığı Akdeniz piyasasında yılbaşında 841 dolar olan benzinin tonu, Tunus, Mısır ve Libya'da yaşanan olayların da etkisiyle 950 dolara çıktı. TÜPRAŞ'ın 5 kuruş daha zam yapabilecek opsiyonu vardı bunu cebinde tutup bekletti. Dünya fiyatlarını uygulasaydı 8 yerine 13 kuruş zam yapmış olacaktı" dedi Tavan fiyat çözüm görünmüyor Artan fiyatlara rağmen bayii ve dağıtıcı kâr marjlarında ise değişiklik yaşanmadı. Şu anda benzinde dağıtıcı ve bayii payı toplam 36 kuruş, motorinde 39 kuruş düzeyinde bulunuyor. Yetkililer, Avrupa Birliği'nin (AB) önde gelen 3 ekonomisini oluşturan Almanya, Fransa ve İngiltere gibi ülkelerde, bu payın benzinde 33 kuruş, motorinde 35 kuruş olduğunu aktarıyor.

Petrol fiyatları kriz yaratabilir

Petrolün varil fiyatı hafta başından bu yana son iki buçuk yılın en yüksek düzeyine fırladı. Yüksek enerji maliyetinin enflasyonu arttırıp, öncelikle Çin ve Hindistan gibi ülkeleri durgunluğa sürüklemesinden korkuluyor.

Libya krizi yüzünden hızla tırmanışa geçen hem petrol fiyatının dünya ekonomisi üzerindeki muhtemel etkileri, diğer hammaddelerin işlem gördüğü borsalarda da hissedilmeye başlandı.

Talep daralmasına odaklı spekülatif işlemler nedeniyle bakırın ton fiyatı yarım puanlık düşüşle 9 bin500 dolara geriledi. Çinkodaki gerileme yüzde biri buldu ve bu değerli sanayi metalinin ton fiyatı 2 bin 500 doların altına düştü. En emin yatırım aracı ve enflasyon garantisi sayılan altın ise kriz dinlemiyor. Altının onsu Londra borsasında 1403 dolardan işlem gördü.

Alman bankası Commerzbank'ın piyasa analizcisi Daniel Briesemann Kuzey Afrika ve Basra Körfezi'ndeki huzursuzluğun ekonomik güveni sarstığını ve borsaları frenlediğini söyledi. Nitekim Alman birleşik borsa endeksi DAX 23 Şubat Çarşamba seansının ikinci yarısında 59 puanlık düşüşle 7 bin 260 puana geriledi. Uzmanlar tarafından, kriz sona ermeden sanayi hammaddelerindeki düşüşün önlenemeyeceği belirtiliyor.

Hafta ortasında varil fiyatı bir ara 109 dolara fırlayan Brent tipi petrol daha sonra 107,50 dolara kadar geriledi. Düşük kaliteli Amerikan petrolündeki vadeli satış fiyatı varil başına 96 dolara çıktı.

Arz daralmasının değil, korkunun bedeli Günde 1,6 milyon varil ham petrol üreten Libya, dünya tüketiminin yüzde ikisini karşılıyor. Petrol piyasası uzmanları şimdilik arz düşüşü olmadığını ve fiyatların endişe yüzünden arttığını belirtiyorlar.

Bütün dikkatler şimdi, küresel ihtiyacın yüzde onunu karşılayan dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan'da. Suudi Arabistan oldukça sakin. Komşu Bahreyn'de ise krala karşı başlatılan ayaklanma sürüyor. Barclays Capital yatırım şirketinin uzmanları Bahreyn'deki gelişmelerin hafife alınmaması gerektiğini, büyük petrol ihracatçısı olmamasına rağmen Bahreyn'deki olayların Suudi Arabistan'a sıçrayabileceğini söylüyorlar. Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Nobou Tanaka, ham petrol varil fiyatının yıl boyunca yüz doların üzerinde kalmasının, tıpkı 2008 yılındaki gibi küresel krize yol açabileceği uyarısında bulunuyor.